Türkiye’de en çok hangi hayvan var? Bu soruyu sorduğumda, çoğu insan hızlıca kedileri ve köpekleri aklına getirir. Ama gelin biraz daha derinlere inelim ve bu soruyu sadece fiziksel varlıklarla değil, toplumsal yapımızla da değerlendirelim. Çünkü, belki de Türkiye’de en çok bulunan hayvanlar aslında ne bir kedidir ne de köpek… Belki de biz insanları kastetmeliyiz. Birçok farklı özellik taşıyan, değişik hayvan türlerini, kültürel ikilikleri, toplumsal yapıları ve ekonomik koşulları harmanlayan bir “insan” türü…
Gerçekten bu hayvanları seviyor muyuz yoksa onlara karşı duyduğumuz sevgi sadece bir maskeden mi ibaret? Türkiye’de hayvan hakları, bakım koşulları ve toplumun hayvanlara bakış açısı son yıllarda ciddi bir tartışma konusu oldu. Ama acaba bu tartışmalar gerçekten hayvanlar için mi, yoksa toplumdaki bazı derin toplumsal sorunların gölgesinde mi gelişiyor?
Çok açık olalım; Türkiye’de en çok bulunan “hayvan” türü, sokaklarda gördüğümüz kediler, köpekler değil. Türkiye’deki en yaygın hayvan, “görünmeyen” bir hayvan türü: Sahipsiz, bakımsız, yalnız ve yalnızca insana dair bütün sıkıntıları yansıtan bir tür. Bu hayvan, toplumun en alt sınıflarındaki, eğitim sisteminden dışlanmış, şiddet gören, kültürel baskı altında ezilen, devletin ve ekonominin görmezden geldiği bireylerdir.
Kediler ve köpekler, evet, sokaklarda çoğalıyor. Ama onlara sağlanan bakım ve ilgi, bu hayvanların “insan”la olan bağını öylesine yansıtıyor ki, bu durumun üzerine gitmek bir hayli zorlaşıyor. Kediler ve köpekler üzerinden başlayan “hayvan hakları” tartışması, bir yerde dikkatleri başka şeylerden uzaklaştırıyor. Gerçekten hayvanları seviyor muyuz, yoksa bu sevgi, daha fazla insan olma gereksinimimizle mi bağlantılı?
Erkeklerin bu meseleye bakış açısı, biraz daha stratejik bir çözüm yaklaşımı sunuyor. Problemi çözmeye odaklanmış bir zihniyetle, “hayvanların bakımının devlet tarafından düzenlenmesi” ya da “sahiplenmek yerine sokak hayvanlarını rehabilite etmek” gibi çözüm önerileri öne çıkıyor. Erkekler bu konuda daha çok sorun çözme odaklı düşünerek, fiziksel ve yapısal çözümler öneriyorlar. Fakat burada unuttukları bir şey var: İnsanın empatik boyutu ve toplumda, sadece sahiplenilmesi gereken hayvanlar değil, sesini duyuramayan insanların da olduğunun göz ardı edilmesi.
Kadınlar, ise daha çok duygusal ve empatik yaklaşımlar sergiliyor. Toplumun bir bütün olarak daha insancıl ve anlayışlı olması gerektiğini savunuyorlar. Sokak hayvanlarıyla ilgili daha çok “hayvan dostu” projelerin, bilinçli sahiplenme kampanyalarının önemini vurguluyorlar. Kadınlar bu konuda, sokakta yaşayan hayvanların yalnızca fiziksel bakımlarının değil, psikolojik ihtiyaçlarının da göz önünde bulundurulması gerektiğine dikkat çekiyorlar.
Ama işte burada büyük bir çatışma ortaya çıkıyor: Empatik bir bakış açısı, sorunun büyüklüğünü ne kadar kavrayabiliyor? Toplum olarak, gerçek çözüm odaklı mı düşünmemiz gerekiyor? Ya da sadece duygusal çözümlerle mi yetinmeliyiz? Gerçekten bir sokak hayvanına sahip çıkarken, insanlığın tüm sorunlarını çözmeye de bir şekilde hizmet etmiş oluyor muyuz?
Türkiye’de en çok hangi hayvan var sorusuna gelirsek, belki de yanıt aslında toplumun gölgelerinde saklıdır. Sokak hayvanları, toplumun en derin yaralarını yansıtan bir ayna gibidir. Çözüme kavuşturulmamış sosyal eşitsizlikler, eğitim eksiklikleri ve siyasi istikrarsızlıklar, sokaklarda sürünen bu hayvanların hayatına etki eder. Birçok köpek, kedinin ötesinde, tıpkı toplumda “sokaklarda sürünen” insanlarla ilgilenircesine bakışlarını bizlere çevirebilir.
Toplumdaki bu bilinçsizlik, aslında hayvanları birer araç haline getiren bir yansıma olabilir. Hayvanlar, sadece sevgiye değil, aynı zamanda toplumsal reformlara ve düzenlemelere de ihtiyaç duyarlar. Hayvan hakları denilerek yapılan tüm bu tartışmalar, insan hakları, sosyal eşitlik ve adalet gibi meselelerin derinliğinde şekillenen birer yansıma olabilir. Burada tartışılması gereken, sokakta yaşayan hayvanlar kadar, bu “hayvanları” bir yaşam biçimi haline getiren toplumsal yapıdır. Türkiye’de en çok hangi hayvan var? İnsan mı, yoksa görünmeyen hayvanlar mı?
Peki, sokak hayvanlarına sahip çıkarken gerçekten onları yaşamın tüm zorluklarından arındırabiliyor muyuz? Kadınların empatik yaklaşımı mı daha doğru, yoksa erkeklerin çözüm odaklı bakış açısı mı? Toplumda evcil hayvanlara duyulan ilgi ve bakım, toplumsal sorumluluğumuzu ne ölçüde şekillendiriyor? Yeterince stratejik ve empatiden uzak değil miyiz? Bir hayvanın bakımını yaparken insanlığın genel çıkarlarına da katkı sağlıyor muyuz?
Bu sorular tartışmayı açar ve hepimizi daha derin düşünmeye zorlar.